top of page
Cerca
Immagine del redattoreAdriano Torricelli

LE LEGGI DI ATENE RIMPROVERANO SOCRATE (Platone, Critone, 52 e – 54 a)

LE LEGGI DI ATENE RIMPROVERANO SOCRATE

(Platone, Critone, 52 e – 54 a)

-

-

-

-

-

-

-

Questo brano continua il precedente.

Anche qui Socrate immagina che le Leggi di Atene lo interpellino, facendogli domande volte a smascherare la viltà e la slealtà che si celerebbe dietro a una sua eventuale fuga dalla sentenza di morte, con il pretesto di riparare a una ingiustizia subita ad opera del tribunale ateniese. 

Le Leggi gli chiedono: “Dove mai potresti fuggire?  E che vita potresti condurre in esilio? Sarebbe una vita degna di te, di tutto ciò che hai predicato fino ad ora? O non sarebbe piuttosto uno smentire nei fatti tutte le belle teorie sulla Giustizia e la Virtù che avevi impartito in precedenza ai tuoi concittadini?” E nemmeno reggerebbe la scusa di non voler abbandonare i figli e di volerli crescere ed educare (ἀλλὰ δὴ τῶν παίδων ἕνεκα βούλει ζῆν, ἵνα αὐτοὺς ἐκθρέψῃς καὶ παιδεύσῃς; τί δέ; εἰς Θετταλίαν αὐτοὺς ἀγαγὼν θρέψεις τε καὶ παιδεύσεις, ξένους ποιήσας, ἵνα καὶ τοῦτο ἀπολαύσωσιν;)...

-

-

TESTO GRECO:

.

Σωκράτης

‘ἄλλο τι οὖν,’ ἂν φαῖεν, ‘ἢ συνθήκας τὰς πρὸς [52ε] ἡμᾶς αὐτοὺς καὶ ὁμολογίας παραβαίνεις, οὐχ ὑπὸ ἀνάγκης ὁμολογήσας οὐδὲ ἀπατηθεὶς οὐδὲ ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ ἀναγκασθεὶς βουλεύσασθαι, ἀλλ᾽ ἐν ἔτεσιν ἑβδομήκοντα, ἐν οἷς ἐξῆν σοι ἀπιέναι, εἰ μὴ ἠρέσκομεν ἡμεῖς μηδὲ δίκαιαι ἐφαίνοντό σοι αἱ ὁμολογίαι εἶναι. σὺ δὲ οὔτε Λακεδαίμονα προῃροῦ οὔτε Κρήτην, ἃς δὴ ἑκάστοτε φῂς εὐνομεῖσθαι, οὔτε ἄλλην οὐδεμίαν [53α] τῶν Ἑλληνίδων πόλεων οὐδὲ τῶν βαρβαρικῶν, ἀλλὰ ἐλάττω ἐξ αὐτῆς ἀπεδήμησας ἢ οἱ χωλοί τε καὶ τυφλοὶ καὶ οἱ ἄλλοι ἀνάπηροι: οὕτω σοι διαφερόντως τῶν ἄλλων Ἀθηναίων ἤρεσκεν ἡ πόλις τε καὶ ἡμεῖς οἱ νόμοι δῆλον ὅτι: τίνι γὰρ ἂν πόλις ἀρέσκοι ἄνευ νόμων; νῦν δὲ δὴ οὐκ ἐμμενεῖς τοῖς ὡμολογημένοις; ἐὰν ἡμῖν γε πείθῃ, ὦ Σώκρατες: καὶ οὐ καταγέλαστός γε ἔσῃ ἐκ τῆς πόλεως ἐξελθών.

σκόπει γὰρ δή, ταῦτα παραβὰς καὶ ἐξαμαρτάνων τι τούτων τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτὸν ἢ τοὺς ἐπιτηδείους τοὺς [53β] σαυτοῦ. ὅτι μὲν γὰρ κινδυνεύσουσί γέ σου οἱ ἐπιτήδειοι καὶ αὐτοὶ φεύγειν καὶ στερηθῆναι τῆς πόλεως ἢ τὴν οὐσίαν ἀπολέσαι, σχεδόν τι δῆλον: αὐτὸς δὲ πρῶτον μὲν ἐὰν εἰς τῶν ἐγγύτατά τινα πόλεων ἔλθῃς, ἢ Θήβαζε ἢ Μέγαράδε— εὐνομοῦνται γὰρ ἀμφότεραι—πολέμιος ἥξεις, ὦ Σώκρατες, τῇ τούτων πολιτείᾳ, καὶ ὅσοιπερ κήδονται τῶν αὑτῶν πόλεων ὑποβλέψονταί σε διαφθορέα ἡγούμενοι τῶν νόμων, καὶ βεβαιώσεις τοῖς δικασταῖς τὴν δόξαν, ὥστε δοκεῖν ὀρθῶς τὴν [53ξ] δίκην δικάσαι: ὅστις γὰρ νόμων διαφθορεύς ἐστιν σφόδρα που δόξειεν ἂν νέων γε καὶ ἀνοήτων ἀνθρώπων διαφθορεὺς εἶναι. πότερον οὖν φεύξῃ τάς τε εὐνομουμένας πόλεις καὶ τῶν ἀνδρῶν τοὺς κοσμιωτάτους; καὶ τοῦτο ποιοῦντι ἆρα ἄξιόν σοι ζῆν ἔσται; ἢ πλησιάσεις τούτοις καὶ ἀναισχυντήσεις διαλεγόμενος—τίνας λόγους, ὦ Σώκρατες; ἢ οὕσπερ ἐνθάδε, ὡς ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ δικαιοσύνη πλείστου ἄξιον τοῖς ἀνθρώποις καὶ τὰ νόμιμα καὶ οἱ νόμοι; καὶ οὐκ οἴει ἄσχημον ἂν [53δ] φανεῖσθαι τὸ τοῦ Σωκράτους πρᾶγμα; οἴεσθαί γε χρή. ἀλλ᾽ ἐκ μὲν τούτων τῶν τόπων ἀπαρεῖς, ἥξεις δὲ εἰς Θετταλίαν παρὰ τοὺς ξένους τοὺς Κρίτωνος; ἐκεῖ γὰρ δὴ πλείστη ἀταξία καὶ ἀκολασία, καὶ ἴσως ἂν ἡδέως σου ἀκούοιεν ὡς γελοίως ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου ἀπεδίδρασκες σκευήν τέ τινα περιθέμενος, ἢ διφθέραν λαβὼν ἢ ἄλλα οἷα δὴ εἰώθασιν ἐνσκευάζεσθαι οἱ ἀποδιδράσκοντες, καὶ τὸ σχῆμα τὸ σαυτοῦ μεταλλάξας: ὅτι δὲ γέρων ἀνήρ, σμικροῦ χρόνου τῷ βίῳ λοιποῦ ὄντος ὡς τὸ [53ε] εἰκός, ἐτόλμησας οὕτω γλίσχρως ἐπιθυμεῖν ζῆν, νόμους τοὺς μεγίστους παραβάς, οὐδεὶς ὃς ἐρεῖ; ἴσως, ἂν μή τινα λυπῇς: εἰ δὲ μή, ἀκούσῃ, ὦ Σώκρατες, πολλὰ καὶ ἀνάξια σαυτοῦ. ὑπερχόμενος δὴ βιώσῃ πάντας ἀνθρώπους καὶ δουλεύων— τί ποιῶν ἢ εὐωχούμενος ἐν Θετταλίᾳ, ὥσπερ ἐπὶ δεῖπνον ἀποδεδημηκὼς εἰς Θετταλίαν; λόγοι δὲ ἐκεῖνοι οἱ περὶ [54α] δικαιοσύνης τε καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς ποῦ ἡμῖν ἔσονται; ἀλλὰ δὴ τῶν παίδων ἕνεκα βούλει ζῆν, ἵνα αὐτοὺς ἐκθρέψῃς καὶ παιδεύσῃς; τί δέ; εἰς Θετταλίαν αὐτοὺς ἀγαγὼν θρέψεις τε καὶ παιδεύσεις, ξένους ποιήσας, ἵνα καὶ τοῦτο ἀπολαύσωσιν; ἢ τοῦτο μὲν οὔ, αὐτοῦ δὲ τρεφόμενοι σοῦ ζῶντος βέλτιον θρέψονται καὶ παιδεύσονται μὴ συνόντος σοῦ αὐτοῖς; οἱ γὰρ ἐπιτήδειοι οἱ σοὶ ἐπιμελήσονται αὐτῶν. πότερον ἐὰν μὲν εἰς Θετταλίαν ἀποδημήσῃς, ἐπιμελήσονται, ἐὰν δὲ εἰς Ἅιδου ἀποδημήσῃς, οὐχὶ ἐπιμελήσονται; εἴπερ γέ τι ὄφελος αὐτῶν [54β] ἐστιν τῶν σοι φασκόντων ἐπιτηδείων εἶναι, οἴεσθαί γε χρή.

-

-

TESTO TRADOTTO:

.

SOCRATE: E soggiungerebbero: “Così tu non fai che violare i patti, gli accordi fatti con noi: non vi avevi consentito perché costretto, o ingannato, e un bel po’ di tempo hai avuto, per pensarci su: in settant’anni avresti ben avuto modo di partirtene se noi non ti andavamo bene, o se non trovavi giusti i nostri accordi. Tu invece non optavi per Sparta o Creta, di cui stai sempre a lodare il buon governo, né per nessun’altra città greca o barbara: di qui, anzi, sei partito più raramente di quanto non facciano storpi, ciechi o altri invalidi. A tal punto dunque ti andava bene, enormemente più che agli altri Ateniesi, la nostra città, ed evidentemente (a chi andrebbe bene una città senza leggi?) anche noi leggi. E adesso non vuoi stare ai patti? Ma sì se ci ascolti, Socrate: così non ti renderai ridicolo abbandonando la città.

Pensa poi che piacere faresti, a te stesso oltre che ai tuoi amici, cadendo in un errore come quello di trasgredire i patti. Che i tuoi amici correranno anche loro il pericolo di andare in esilio ed essere privati dei diritti civili, o di perdere i propri beni, è abbastanza chiaro. Quanto a te, se ti recherai in qualcuna delle città più vicine, come Tebe o Megara (entrambe vantano una buona legislazione), vi giungerai, Socrate, come un nemico del loro ordinamento civico: tutti quelli che si preoccupano della loro città ti guarderanno con sospetto, considerandoti un guastatore di leggi, e rispetto ai giudici contribuirai a consolidare l’opinione che abbiano emesso una sentenza giusta, in quanto uno che corrompe le leggi può apparire, a maggiorragione, come un corruttore di giovani o di uoministolti. E allora cosa farai, eviterai le città rette da buone leggi e gli uomini più onesti? Oppure li avvicinerai, senza pudore, per parlare con loro, ma di cosa, Socrate? Argomenterai, come facevi qui, che le cose più preziose per l’uomo sono la virtù e la giustizia, e le leggi e tutto ciò che vi si connette? Non credi che il fare di Socrate apparirà sconveniente? è inevitabile. E se tenendoti alla larga da questi luoghi te ne andassi in Tessaglia, dagli amici di Critone? Certo che lì regnano il più gran disordine e lassismo, e non è escluso che starebbero ad ascoltare volentieri come sei ridicolmente evaso dal carcere mettendoti addosso qualche travestimento (una pelle d’animale, o altre cose che usano per travestirsi i fuggiaschi) per rendere la tua fama irriconoscibile. Non visarà nessuno a rilevare che vecchio come sei, verosimilmente con poco tempo ancora da vivere, hai spinto il tuo tenace attaccamento alla vita al punto di trasgredire le leggi più importanti? Forse no, se non infastidirai nessuno: altrimenti, Socrate, ne avrai da sentire di commentisul tuo conto, e ben umilianti! Potresti vivere ingraziandoti questo e quello,servilmente, e occupandoti di cosa, in Tessaglia, se non di spassartela?... quasi ci fossi andato per banchettare! E quelle nostre conversazioni sulla giustizia e le altre virtù, dove saranno andate a finire? Ma già, vuoi vivere per i tuoi figli, per allevarli ed educarli. Davvero? Li alleverai ed educherai portandoteli in Tessaglia, facendone degli stranieri per sovrappiù? O in alternativa li farai allevare qui, e con te vivo saranno allevati ed educati meglio, anche se non sei vicino a loro? Certo, se ne prenderanno cura i tuoi amici. Ma lo faranno se partirai per la Tessaglia, e non invece se partirai per l’Ade? Se quelli che si professano tuoi amici vogliono essere di qualche aiuto, lo faranno comunque.

-

-

TESTO GRECO SPIEGATO:

.

Σωκράτης

‘ἄλλο τι οὖν,’ ἂν φαῖεν, ‘ἢ συνθήκας τὰς πρὸς [52ε] ἡμᾶς αὐτοὺς καὶ ὁμολογίας παραβαίνεις, οὐχ ὑπὸ ἀνάγκης ὁμολογήσας οὐδὲ ἀπατηθεὶς οὐδὲ ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ ἀναγκασθεὶς βουλεύσασθαι,

“COSA ALTRO DUNQUE (FAI...)” (LE LEGGI…) DIREBBERO “CHE/OLTRE CHE VIOLI/VIOLARE (‘ἄλλο τι οὖν,’ ἂν φαῖεν, ‘ἢ παραβαίνεις) ANCHE GLI ACCORDI (καὶ ὁμολογίας) CONCORDATI CON NOI STESSE (=LE LEGGI) (συνθήκας τὰς πρὸς ἡμᾶς αὐτοὺς), NON AVENDOLE CONCORDATE PER NECESSITÀ/COSTRIZIONE NÉ INGANNATO/PER UN INGANNO NÉ IN POCO TEMPO COSTRETTO A DECIDERE/ASSENTIRE (οὐχ ὑπὸ ἀνάγκης ὁμολογήσας οὐδὲ ἀπατηθεὶς οὐδὲ ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ ἀναγκασθεὶς βουλεύσασθαι),

.

ἀλλ᾽ ἐν ἔτεσιν ἑβδομήκοντα, ἐν οἷς ἐξῆν σοι ἀπιέναι, εἰ μὴ ἠρέσκομεν ἡμεῖς μηδὲ δίκαιαι ἐφαίνοντό σοι αἱ ὁμολογίαι εἶναι. σὺ δὲ οὔτε Λακεδαίμονα προῃροῦ οὔτε Κρήτην, ἃς δὴ ἑκάστοτε φῂς εὐνομεῖσθαι, οὔτε ἄλλην οὐδεμίαν [53α] τῶν Ἑλληνίδων πόλεων οὐδὲ τῶν βαρβαρικῶν,

MA IN SETTANTA ANNI, IN CUI TI ERA POSSIBILE ANDARE VIA/ALLONTANARTI (ἀλλ᾽ ἐν ἔτεσιν ἑβδομήκοντα, ἐν οἷς ἐξῆν σοι ἀπιέναι), SE NOI NON (TI...) PIACEVAMO NÉ GIUSTI TI APPARIVAMO ESSERE COME ACCORDI (εἰ μὴ ἠρέσκομεν ἡμεῖς μηδὲ δίκαιαι ἐφαίνοντό σοι αἱ ὁμολογίαι εἶναι), TU NÉ PARTIVI PER SPARTA NÉ PER CRETA (σὺ δὲ οὔτε Λακεδαίμονα προῃροῦ οὔτε Κρήτην; προῃροῦ: 2^ sing. medio-pass. imperf. indic. di προαίρω: vado via), CHE OGNI VOLTA DICI ESSERE BEN GOVERNATE (ἃς δὴ ἑκάστοτε φῂς εὐνομεῖσθαι) NÉ PER NESSUN’ALTRA DELLE CITTÀ ELLENICHE NÉ DELLE BARBARE (οὔτε ἄλλην οὐδεμίαν τῶν Ἑλληνίδων πόλεων οὐδὲ τῶν βαρβαρικῶν).

.

ἀλλὰ ἐλάττω ἐξ αὐτῆς ἀπεδήμησας ἢ οἱ χωλοί τε καὶ τυφλοὶ καὶ οἱ ἄλλοι ἀνάπηροι: οὕτω σοι διαφερόντως τῶν ἄλλων Ἀθηναίων ἤρεσκεν ἡ πόλις τε καὶ ἡμεῖς οἱ νόμοι δῆλον ὅτι: τίνι γὰρ ἂν πόλις ἀρέσκοι ἄνευ νόμων; νῦν δὲ δὴ οὐκ ἐμμενεῖς τοῖς ὡμολογημένοις; ἐὰν ἡμῖν γε πείθῃ, ὦ Σώκρατες: καὶ οὐ καταγέλαστός γε ἔσῃ ἐκ τῆς πόλεως ἐξελθών.

MA MENO ESPATRIAVI DA ESSA CHE () GLI ZOPPI E I CIECHI E GLI ALTRI STORPI (ἀλλὰ ἐλάττω ἐξ αὐτῆς ἀπεδήμησας ἢ οἱ χωλοί τε καὶ τυφλοὶ καὶ οἱ ἄλλοι ἀνάπηροι); COSÌ/A TALE PUNTO (È…) CHIARO CHE A TE (οὕτω δῆλον ὅτι) DIFFERENTEMENTE DAGLI/MAGGIORMENTE DEGLI ALTRI ATENIESI (σοι διαφερόντως τῶν ἄλλων Ἀθηναίων) PIACE LA CITTÀ E NOI, LE (SUE…) LEGGI (ἤρεσκεν ἡ πόλις τε καὶ ἡμεῖς οἱ νόμοι); A CHI INFATTI UNA CITTÀ PIACEREBBE SENZA LEGGI (τίνι γὰρ ἂν πόλις ἀρέσκοι ἄνευ νόμων)? E ORA NON  TI ATTIENI ALLE COSE CONCORDATE (νῦν δὲ δὴ οὐκ ἐμμενεῖς τοῖς ὡμολογημένοις)? MAGARI TI LASCIASSI CONVINCERE DA NOI, SOCRATE (ἐὰν ἡμῖν γε πείθῃ, ὦ Σώκρατες); E NON SARAI RIDICOLO ANDANDOTENE DALLA CITTÀ (καὶ οὐ καταγέλαστός γε ἔσῃ ἐκ τῆς πόλεως ἐξελθών).

.

σκόπει γὰρ δή, ταῦτα παραβὰς καὶ ἐξαμαρτάνων τι τούτων τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτὸν ἢ τοὺς ἐπιτηδείους τοὺς [53β] σαυτοῦ. ὅτι μὲν γὰρ κινδυνεύσουσί γέ σου οἱ ἐπιτήδειοι καὶ αὐτοὶ φεύγειν καὶ στερηθῆναι τῆς πόλεως ἢ τὴν οὐσίαν ἀπολέσαι, σχεδόν τι δῆλον:

GUARDA INFATTI, TRASGREDENDO QUESTE COSE E COMPIENDO UNA COSA DI QUESTE (σκόπει γὰρ δή, ταῦτα παραβὰς καὶ ἐξαμαρτάνων τι τούτων), COSA DI BUONO FARAI A TE STESSO O AI TUOI FAMILIARI (τι τούτων τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτὸν ἢ τοὺς ἐπιτηδείους τοὺς σαυτοῦ). IL FATTO CHE I TUOI FAMILIARI INFATTI RISCHIERANNO ANCHE ESSI (τι τούτων τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτὸν ἢ τοὺς ἐπιτηδείους τοὺς σαυτοῦ) DI (DOVER…) FUGGIRE E DI ESSERE ESCÒLUSI DALLA CITTÀ (φεύγειν καὶ στερηθῆναι τῆς πόλεως) O DI DISTRUGGERE LA SOSTANZA/PERDERE LE PROPRIE RICCHEZZE (ἢ τὴν οὐσίαν ἀπολέσαι), FONDAMENTALMENTE (È…) QUALCOSA DI CHIARO (σχεδόν τι δῆλον);

.

αὐτὸς δὲ πρῶτον μὲν ἐὰν εἰς τῶν ἐγγύτατά τινα πόλεων ἔλθῃς, ἢ Θήβαζε ἢ Μέγαράδε— εὐνομοῦνται γὰρ ἀμφότεραι—πολέμιος ἥξεις, ὦ Σώκρατες, τῇ τούτων πολιτείᾳ, καὶ ὅσοιπερ κήδονται τῶν αὑτῶν πόλεων ὑποβλέψονταί σε διαφθορέα ἡγούμενοι τῶν νόμων, καὶ βεβαιώσεις τοῖς δικασταῖς τὴν δόξαν, ὥστε δοκεῖν ὀρθῶς τὴν [53ξ] δίκην δικάσαι: ὅστις γὰρ νόμων διαφθορεύς ἐστιν σφόδρα που δόξειεν ἂν νέων γε καὶ ἀνοήτων ἀνθρώπων διαφθορεὺς εἶναι.

(TU…) STESSO IN PRIMO LUOGO QUALORA VADA PRESSO UNA DELLE VICINISSIME/PIÙ VICINE DELLE CITTÀ, O A TEBE O A MEGARA (αὐτὸς δὲ πρῶτον μὲν ἐὰν εἰς τῶν ἐγγύτατά τινα πόλεων ἔλθῃς, ἢ Θήβαζε ἢ Μέγαράδε) – INFATTI ENTRAMBE HANNO BUONA REPUTAZIONE (εὐνομοῦνται γὰρ ἀμφότεραι) – DA NEMICO GIUNGERAI, SOCRATE, PER LA CITTADINANZA DI QUESTE (πολέμιος ἥξεις, ὦ Σώκρατες, τῇ τούτων πολιτείᾳ), E QUELLI CHE DI QUELLE STESSE CITTÀ SI PREOCCUPANO (καὶ ὅσοιπερ κήδονται τῶν αὑτῶν πόλεων) SOSPETTERANNO RITENENDOTI UN CORRUTTORE DELLE LEGGI (ὑποβλέψονταί σε διαφθορέα ἡγούμενοι τῶν νόμων), E CONFERMANDO (TU…) AI/NEI GIUDICI L’OPINIONE (καὶ βεβαιώσεις τοῖς δικασταῖς τὴν δόξαν) IN MODO DA RITENERE (ESSI…) GIUSTAMENTE LA GIUSTIZIA (DI ATENE…) AVER SENTENZIATO/COSÌ DA FAR RITENERE LORO CHE ABBIANO EMESSO GLI ATENIESI UNA GIUSTA SENTENZA (ὥστε δοκεῖν ὀρθῶς τὴν δίκην δικάσαι); COLUI CHE INFATTI È CORRUTTORE DELLE LEGGI (ὅστις γὰρ νόμων διαφθορεύς ἐστιν) SEMBREREBBE IN QUALCHE MODO () ESSERE CORRUTTORE ANCHE DEI GIOVANI E DEGLI UOMINI INGENUI (σφόδρα που δόξειεν ἂν νέων γε καὶ ἀνοήτων ἀνθρώπων διαφθορεὺς εἶναι).

.

πότερον οὖν φεύξῃ τάς τε εὐνομουμένας πόλεις καὶ τῶν ἀνδρῶν τοὺς κοσμιωτάτους; καὶ τοῦτο ποιοῦντι ἆρα ἄξιόν σοι ζῆν ἔσται; ἢ πλησιάσεις τούτοις καὶ ἀναισχυντήσεις διαλεγόμενος—τίνας λόγους, ὦ Σώκρατες; ἢ οὕσπερ ἐνθάδε, ὡς ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ δικαιοσύνη πλείστου ἄξιον τοῖς ἀνθρώποις καὶ τὰ νόμιμα καὶ οἱ νόμοι;

DOPO DUNQUE FUGGIRAI SIA LE CITTÀ BEN RINOMATE SIA GLI OTTIMI DEGLI/TRA GLI UOMINI (πότερον οὖν φεύξῃ τάς τε εὐνομουμένας πόλεις καὶ τῶν ἀνδρῶν τοὺς κοσμιωτάτους)? E A/PER TE CHE FAI QUESTA COSA ANCORA (QUESTA…) SARÀ UNA VITA (καὶ τοῦτο ποιοῦντι ἆρα ἄξιόν σοι ζῆν ἔσται)? O AVVICINANDOTI A ESSI (=UOMINI OTTIMI…) E NON AVENDO VERGOGNA (LI FREQUENTERAI…) FACENDO DISCORSI (ἢ πλησιάσεις τούτοις καὶ ἀναισχυντήσεις διαλεγόμενος)… QUALI DISCORSI, SOCRATE (τίνας λόγους, ὦ Σώκρατες)? O (FARAI…) QUELLI CHE (FAI…) QUI, CHE LA VIRTÙ E LA GIUSTIZIA (SONO…) MASSIMAMENTE COSA GIUSTA PER GLI UOMINI E I COSTUMI E LE LEGGI (ἢ οὕσπερ ἐνθάδε, ὡς ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ δικαιοσύνη πλείστου ἄξιον τοῖς ἀνθρώποις καὶ τὰ νόμιμα καὶ οἱ νόμοι; πλείστου: avverbio, massimamente)?

.

καὶ οὐκ οἴει ἄσχημον ἂν [53δ] φανεῖσθαι τὸ τοῦ Σωκράτους πρᾶγμα; οἴεσθαί γε χρή. ἀλλ᾽ ἐκ μὲν τούτων τῶν τόπων ἀπαρεῖς, ἥξεις δὲ εἰς Θετταλίαν παρὰ τοὺς ξένους τοὺς Κρίτωνος;

E NON PENSI CHE APPARIREBBE INDEGNO IL COMPORTAMENTO DI SOCRATE (καὶ οὐκ οἴει ἄσχημον ἂν φανεῖσθαι τὸ τοῦ Σωκράτους πρᾶγμα)? BISOGNA PENSAR(CI) (οἴεσθαί γε χρή). MA DA QUESTI LUOGHI FUGGIRAI, E GIUNGERAI IN TESSAGLIA PRESSO GLI STRANIERI DI CRITONE (ἀλλ᾽ ἐκ μὲν τούτων τῶν τόπων ἀπαρεῖς, ἥξεις δὲ εἰς Θετταλίαν παρὰ τοὺς ξένους τοὺς Κρίτωνος)?

.

ἐκεῖ γὰρ δὴ πλείστη ἀταξία καὶ ἀκολασία, καὶ ἴσως ἂν ἡδέως σου ἀκούοιεν ὡς γελοίως ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου ἀπεδίδρασκες σκευήν τέ τινα περιθέμενος, ἢ διφθέραν λαβὼν ἢ ἄλλα οἷα δὴ εἰώθασιν ἐνσκευάζεσθαι οἱ ἀποδιδράσκοντες, καὶ τὸ σχῆμα τὸ σαυτοῦ μεταλλάξας:

LÀ INFATTI (VI È…) IL MASSIMO DIRDINE E LASSISMO (ἐκεῖ γὰρ δὴ πλείστη ἀταξία καὶ ἀκολασία), E UGUALMENTE/CERTAMENTE DOLCEMENTE/CON PIACERE ASCOLTEREBBERO DI TE (καὶ ἴσως ἂν ἡδέως σου ἀκούοιεν) COME RIDICOLMENTE DAL CARCERE FUGGIVI DI NASCOSTO APPRONTANDO UN QUALCHE EQUIPAGGIAMENTO/MASCHERAMENTO (ὡς γελοίως ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου ἀπεδίδρασκες σκευήν τέ τινα περιθέμενος), O PRENDENDO/METTENDO UNA PELLE O ALTRE COSE CHE SOGLIONO APPRONTARE I FUGGENTI/FUGGITIVI (ἢ διφθέραν λαβὼν ἢ ἄλλα οἷα δὴ εἰώθασιν ἐνσκευάζεσθαι οἱ ἀποδιδράσκοντες), E MUTANDO IL TUO ASPETTO (καὶ τὸ σχῆμα τὸ σαυτοῦ μεταλλάξας);

.

ὅτι δὲ γέρων ἀνήρ, σμικροῦ χρόνου τῷ βίῳ λοιποῦ ὄντος ὡς τὸ [53ε] εἰκός, ἐτόλμησας οὕτω γλίσχρως ἐπιθυμεῖν ζῆν, νόμους τοὺς μεγίστους παραβάς, οὐδεὶς ὃς ἐρεῖ; ἴσως, ἂν μή τινα λυπῇς: εἰ δὲ μή, ἀκούσῃ, ὦ Σώκρατες, πολλὰ καὶ ἀνάξια σαυτοῦ.

IL FATTO CHE UN VECCHIO UOMO, ESSENDO RIMANENTE UN PICCOLO TEMPO PER LA VITA/ESSENDO VICINO ALLA MORTE (ὅτι δὲ γέρων ἀνήρ, σμικροῦ χρόνου τῷ βίῳ λοιποῦ ὄντος) (COME APPARE/COME EVIDENTE (ὡς τὸ εἰκός: espressione gergale)), INIZIAVA/ABBIA INIZIATO A DESIDERARE VISCERAMENTE DI VIVERE (ἐτόλμησας οὕτω γλίσχρως ἐπιθυμεῖν ζῆν), TRASGREDENDO LE MASSIME LEGGI (νόμους τοὺς μεγίστους παραβάς), NESSUNO (VI SAREBBE…) CHE CHIEDERÀ/OSSERVERÀ (οὐδεὶς ὃς ἐρεῖ)? UGUALMENTE/LO STESSO NON SOFFRIRESTI QUALCOSA/NULLA//NESSUNO MAGARI TI FAREBBE MALE (; ἴσως, ἂν μή τινα λυπῇς); E SE NO, ASCOLTERESTI, SOCRATE MOLTE E INDECENTI COSE DI TE STESSO/SU DI TE (εἰ δὲ μή, ἀκούσῃ, ὦ Σώκρατες, πολλὰ καὶ ἀνάξια σαυτοῦ).

.

ὑπερχόμενος δὴ βιώσῃ πάντας ἀνθρώπους καὶ δουλεύων— τί ποιῶν ἢ εὐωχούμενος ἐν Θετταλίᾳ, ὥσπερ ἐπὶ δεῖπνον ἀποδεδημηκὼς εἰς Θετταλίαν; λόγοι δὲ ἐκεῖνοι οἱ περὶ [54α] δικαιοσύνης τε καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς ποῦ ἡμῖν ἔσονται;

RAGGIRANDO TUTTI GLI UOMINI VIVRAI E SERVENDO(LI) (ὑπερχόμενος δὴ βιώσῃ πάντας ἀνθρώπους καὶ δουλεύων) - FACENDO COSA (ALTRO…) CHE () RIMPINZANDOTI/RIMPINZARTI IN TESSAGLIA (τί ποιῶν ἢ εὐωχούμενος ἐν Θετταλίᾳ), COME ESSENDO ESPATRIATO IN/PER UNA (ETERNA…) CENA IN TESSAGLIA (ὥσπερ ἐπὶ δεῖπνον ἀποδεδημηκὼς εἰς Θετταλίαν)? E QUEI DISCORSI SULLA GIUSTIZIA E L’ALTRA/LA RIMANENTE VIRTÙ DOVE SARANNO PER NOI/CHE SENSO AVRANNO PER LE LEGGI (λόγοι δὲ ἐκεῖνοι οἱ περὶ δικαιοσύνης τε καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς ποῦ ἡμῖν ἔσονται)?

.

ἀλλὰ δὴ τῶν παίδων ἕνεκα βούλει ζῆν, ἵνα αὐτοὺς ἐκθρέψῃς καὶ παιδεύσῃς; τί δέ; εἰς Θετταλίαν αὐτοὺς ἀγαγὼν θρέψεις τε καὶ παιδεύσεις, ξένους ποιήσας, ἵνα καὶ τοῦτο ἀπολαύσωσιν; ἢ τοῦτο μὲν οὔ, αὐτοῦ δὲ τρεφόμενοι σοῦ ζῶντος βέλτιον θρέψονται καὶ παιδεύσονται μὴ συνόντος σοῦ αὐτοῖς;

MA A CAUSA DEI FIGLI VUOI VIVERE, AFFINCHÉ/COSICCHÉ TU LI CRESCA E EDUCHI (ἀλλὰ δὴ τῶν παίδων ἕνεκα βούλει ζῆν, ἵνα αὐτοὺς ἐκθρέψῃς καὶ παιδεύσῃς)? E PERCHÉ (τί δέ)? CONDUCENDOLI IN TESSAGLIA LI NUTRIRAI E EDUCHERAI, FACENDO(LI)/RENDENDOLI STRANIERI, AFFINCHÉ ANCHE QUESTO SPERIMENTINO (εἰς Θετταλίαν αὐτοὺς ἀγαγὼν θρέψεις τε καὶ παιδεύσεις, ξένους ποιήσας, ἵνα καὶ τοῦτο ἀπολαύσωσιν)? OPPURE QUESTO NO/NON È VERO (ἢ τοῦτο μὲν οὔ), ED ESSENDO CRESCIUTI TU VIVENDO (αὐτοῦ δὲ τρεφόμενοι σοῦ ζῶντος) MEGLIO SARANNO CRESCIUTI E SANNO EDUCATI TU NON ESSENDO VICINO A ESSI/SE NON STARAI LORO VICINO (βέλτιον θρέψονται καὶ παιδεύσονται μὴ συνόντος σοῦ αὐτοῖς)?

.

οἱ γὰρ ἐπιτήδειοι οἱ σοὶ ἐπιμελήσονται αὐτῶν. πότερον ἐὰν μὲν εἰς Θετταλίαν ἀποδημήσῃς, ἐπιμελήσονται, ἐὰν δὲ εἰς Ἅιδου ἀποδημήσῃς, οὐχὶ ἐπιμελήσονται; εἴπερ γέ τι ὄφελος αὐτῶν [54β] ἐστιν τῶν σοι φασκόντων ἐπιτηδείων εἶναι, οἴεσθαί γε χρή.

INFATTI I TUOI AMICI LI CURERANNO (οἱ γὰρ ἐπιτήδειοι οἱ σοὶ ἐπιμελήσονται αὐτῶν), TANTO SE DA UNA PARTE (πότερον ἐὰν μὲν) ESPATRIERAI IN TESSAGLIA (LI…) CURERANNO (εἰς Θετταλίαν ἀποδημήσῃς, ἐπιμελήσονται), (QUANTO SE…) DALL’ALTRA ESPATRIERAI NELL’ADE, NON (LI…) CURERANNO (ἐὰν δὲ εἰς Ἅιδου ἀποδημήσῃς, οὐχὶ ἐπιμελήσονται)? SE UNA QUALCHE UTILITÀ/UN QUALCHE SERVIZIO VI È DI QUELLI/DA PARTE DI QUELLI (εἴπερ γέ τι ὄφελος αὐτῶν ἐστιν) DICENTI/CHE SOSTENGONO DI ESSERE TUOI AMICI (τῶν σοι φασκόντων ἐπιτηδείων εἶναι), BISOGNA CREDER(LO)/CREDERE CHE CIÒ ACCADRÀ (οἴεσθαί γε χρή).

-

 

 

3 visualizzazioni0 commenti

Comments


bottom of page